Op 21 september licht Schrijver Bram Verhulst (Neef van NetOO-er Marcel van Wijk) zijn boek ‘Goed geschoold’ toe en gaan we samen in discussie middels een hybride bijeenkomst:
4 NetOO-ers online (Margreet, Marcel, Cokky en Thelma) en 4 aanwezig in Amersfoort (Schrijver Bram, Remco, Sebo en Carola).
Het boek van Bram is een bewerking van zijn Master thesis Bestuurskunde, daarnaast heeft hij ook filosofie gestudeerd. Die filosofische inslag lezen we ook terug in het boek. Het boek biedt een taal bij het na denken en discussiëren over goed onderwijs en hoe dat te besturen. De begrippen nodigen uit om beelden met elkaar te delen en te bepalen of deze consistent zijn.
Het boek bestaat uit 4 delen. Het 1e deel kijkt vanuit bestuurskundig perspectief naar de vragen ‘Wat betekent goed besturen, met onderwijs als casus?’ ‘Wat brengt ons met elkaar in beweging, waarvoor willen we strijden?’. Hierbij wordt ingegaan op publieke waarde (welke waarde voegt het onderwijs toe? En; Welke gedeelde waarden vormen de basis waarop ons onderwijs is gestoeld?). In deel 2 wordt deze manier van denken toegepast op het onderwijs. Er worden 4 waardendimensies geïntroduceerd. Op elke waardendimensie kun je bewegen op een continuüm tussen twee uitersten.
In deel 3 is dat toegepast op het onderwijsbeleid. In het vierde deel wordt er gekeken naar wat bepaald waar iemand staat in het continuüm.
Als een onderwijsinstelling zichzelf wil plaatsen, zijn er twee grondmotieven om te bepalen waar ze in de waardendimensies staat.
- Progressiviteit: In welke mate vind je dat onderwijs gericht moet zijn op onderwijsvernieuwing
- Mensbeeld: Welke visie heb je op de leerling als mens?
Naarmate de verhouding tot de twee grondmotieven eenduidiger is, wordt de visie op de immanente betekenis van het onderwijs ook eenduidiger.
Volgens Bram kunnen we door het toepassen van de grondmotieven 3 visies op onderwijs onderscheiden, die zich kenmerken door een verticale lijn als we de 4 waardendimensies onder elkaar plaatsen:
- Subjectlijn (toekomstgericht)
- Cultuurlijn (samen)
- Syntheselijn (combinatie)
Volgens Bram betekent goed besturen, met een consistent verhaal komen. Keuzes maken in de waardendimensies en dit volhouden. In de praktijk lijkt er geen consistentie in wat er belangrijk gevonden wordt. Dit blijkt o.a. uit de beleidsstukken die hij heeft geanalyseerd, maar ook uit gesprekken die hij heeft gevoerd met schoolleiders.
Om goed te kunnen besturen moet je een duidelijke keuze maken per de waardendimensie en hier over een gedeeld beeld bereiken.
Discussie
Wat zien we als leren? Dan hebben we het ook over de vraag wat is goed onderwijs? Bij het besturen wordt er van uit gegaan dat er een overeenstemmend beeld is van goed onderwijs; vooronderstellingen. Maar is daar wel consensus over? Het bespreken hiervan zorgt voor beter besturen.
Gelijke kansen in het onderwijs. Wat is dat? In de Staat van het Onderwijs gaat het bijv. over dat iedereen een zo hoog mogelijke opleiding moet kunnen volgen. Zorgt dat nou voor meer gelijke kansen, of gaat het om gelijkheid omtrent ontwikkeling, dat iedereen zich kan ontwikkelen? En hoe plaatsen we deze uitspraak in de waardendimensies?
Is het mogelijk één plek te kiezen op het continuüm van een waardendimensie? Het gaat niet om wat wel en niet goed is, maar of er consistentie is. De werkelijkheid is zo complex, deze moet je niet platslaan door te kiezen.
De kern van het boek is: als praktijken een helder beeld hebben van wat goed is, dan kunnen ze daar ook naar handelen.(Wat is de bedoeling van je onderwijs.)
Voorafgaand aan deze bijeenkomst zijn er vragen en ideeën uitgewisseld via een padlet.
