Begin februari hadden we met 18 NetOOers een workshop van Remco Coppoolse over onderwijsinnovaties.
Veel onderwijsinnovaties blijken complexe trajecten met een onvoorspelbaar verloop. De klassieke lineaire veranderaanpak schiet te kort, en veranderaars hebben vaak geen goed alternatief repertoire voor de complexiteit en onverwachte gebeurtenissen.
In de workshop zijn we aan de slag gegaan met die handelingsverlegenheid. We bespraken eigen ervaringen, bespiegelen die met praatplaten uit onderwijsinnovatie en veranderkunde, onderzoeken mogelijke veranderaanpakken, en we gingen op zoek naar diepgelegen sturende mechanismes die bij onszelf ten grondslag liggen aan ons handelen, en verkennen mogelijke alternatieven. We gebruikten daarvoor het ‘innovatiewiel’, een basismodel dat nog in ontwikkeling is, en dat Remco (met collega’s) gebruikt om te begrijpen wat veranderaars kunnen doen om onderwijsinnovaties te beïnvloeden.
Het doel van de workshop was dat de we niet alleen beter inzicht krijgen in voorkeursaanpakken, maar ook begrijpen welke alternatieven er zijn.
Het beoogde resultaat is dat de deelnemer beslagen te ijs komt bij volgden complexe onderwijsinnovaties.
De workshop begon bij de ‘Plek der moeite’; iedereen ging aan de slag om een situatie te tekenen van een exemplarisch moment waarop het proces stagneerde. Een aantal tekeningen werden met elkaar besproken. De situaties bleken voor een ieder heel herkenbaar te zijn. Vervolgens keken we naar de (complexe) context van het vraagstuk en mogelijke veranderstrategieën. Hierbij werd een model van Williams & Parr gebruikt, waarbij gekeken wordt naar het doel (bekend of onbekend) en de aanpak (bekend of onbekend). Om te kijken welke gereedschappen de veranderaar heeft, werd het model van ‘Dynamisch Innovatiemanagement in onderwijs’ toegelicht en gehanteerd.
Met dit model kun je ook kijken naar de verschillende rollen van de veranderaar. Het laatste element betrof het persoonlijke repertoire van de veranderaar (‘situationeel bewustzijn’).
De vier elementen, context, gereedschap, rollen en persoon, werden ten slotte ingevuld in een eigen innovatie wiel. Dat ook gebruik werd om aan het eind van de workshop te reflecteren op wat je ontdekt hebt voor je eigen situatie.
De workshop werd begeleid door Remco Coppoolse, senior onderzoeker bij het lectoraat Normatieve Professionalisering en consultant bij het Teaching & Learning Network van de Hogeschool Utrecht. Voor zijn proefschrift (https://drive.google.com/file/d/1OZpt-Yz8Yn-7mAccNEpseeYUoZB48U_5/view) ‘Werkregels voor innovatiemanagers’ onderzocht hij een nieuwe benadering van onderwijsinnovatie. Daarbij worden de meer traditionele top-downbenadering verruild voor een benadering vanuit een dynamisch multi-actorperspectief. Voor meer informatie zie:
- een animatie: https://www.youtube.com/watch?v=4TM33iG9dYg
- canon over dynamisch innoveren in het onderwijs.: https://www.canonberoepsonderwijs.nl/Dynamisch-innovatiemanagement
- de leeropbrengsten in het praktijkwerk van Remco en zijn Utrechtse: https://www.leidersonderwijsinnovatie.nl/